Το όραμά μας για την ανασυγκρότηση του αγροτικού χώρου

Ο πλούτος των φυσικών πόρων, η βιοποικιλότητα, η καταλληλότητα των εδαφοκλιματικών συνθηκών για την παραγωγή ευρέως φάσματος ποιοτικών προϊόντων με έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα, το ανθρώπινο δυναμικό και ο πολιτισμός που είναι ζυμωμένος με τον τόπο, αποτελούν το πολυτιμότερο, αλλά αναξιοποίητο μέχρι σήμερα, κεφάλαιο της Ελλάδας.  Κεφάλαιο που για να αξιοποιηθεί χρειάζεται αποτελεσματικούς φορείς άσκησης και υποστήριξης της αγροτικής πολιτικής. Όμως σήμερα  ουσιαστικά απουσιάζει το ενιαίο κέντρο χάραξης στρατηγικής για τον αγροτικό τομέα, αφού το ΥπΑΑΤ δυστυχώς είναι «υποτιμημένο» στην κυβερνητική του λειτουργία. Οι αλληλεπικαλυπτόμενες αρμοδιότητες μεταξύ ΥπΑΑΤ, οργανισμών και περιφερειακών υπηρεσιών και η συνεπακόλουθη σπατάλη ανθρώπινων πόρων, η υποστελέχωση τόσο της Κεντρικής Υπηρεσίας όσο και των περιφερειακών δομών καθώς και η αποσπασματική και ευκαιριακή αντιμετώπιση των θεμάτων του αγροτικού τομέα είναι σημαντικά προβλήματα που προκύπτουν από το προηγούμενο.

Όλα αυτά επιδρούν αρνητικά στην υλοποίηση των επενδύσεων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) που σήμερα είναι αντιμέτωπο και με μια σειρά άλλων δυσκολιών, οι οποίες κατηγοριοποιούνται όπως ακολουθεί: α) Τα μνημόνια και η δημοσιονομική προσαρμογή, η οικονομική συγκυρία και η ανυπαρξία ιδιωτικών κεφαλαίων. β) Η διάλυση των θεσμών υποκίνησης του επιχειρηματικού δυναμικού στην ύπαιθρο (ΑΤΕ, αναπτυξιακοί φορείς, εργαλεία ΥπΑΑ&Τ, συνεταιρισμοί κα), οι πολύ αργοί ρυθμοί υλοποίησης των δημοσίων έργων, η αδυναμία κάλυψης του ΦΠΑ και της εθνικής συμμετοχής. γ) Το επιδεινούμενο συνεχώς κόστος ζωής του αγροτικού κόσμου που δεν αφήνει περιθώρια για επενδυτικές πρωτοβουλίες. δ) Η καθυστέρηση λειτουργίας του Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας, η μη κάλυψη από το τραπεζικό σύστημα των δανείων για επενδύσεις.

Είναι φανερό ότι σταθεροποίηση της οικονομίας και ανάπτυξη χωρίς παραγωγικές επενδύσεις δεν γίνονται. Η επαναφορά στον ευρύτερο δημόσιο τομέα των επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας για τον αγροτικό χώρο που ιδιωτικοποιήθηκαν πρόσφατα και η αξιοποίησή τους ως εργαλείο για την πραγματική ανάπτυξη είναι απαραίτητη προϋπόθεση.

Όταν λέμε επενδύσεις εννοούμε κατά προτεραιότητα αυτές που θα δώσουν το στίγμα των εξελίξεων και θα αποτελέσουν την «ατμομηχανή» της ανάπτυξης. Δημόσιες ή και ιδιωτικές  που θα επικεντρώνονται σε κρίσιμα θέματα και θα «μοχλεύουν» (κινητοποιούν) διπλάσια και τριπλάσια άλλα κεφάλαια.  

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ η αύξηση της αξίας του «προϊόντος» του πρωτογενούς τομέα κατά 1%, μπορεί να προσδώσει αύξηση στο συνολικό ΑΕΠ κατά 5%.

Αυτή η αναγκαία αλλαγή πορείας και η επανεκκίνηση της αγροτικής οικονομίας, όμως, θα ευδοκιμήσει και θα αποκτήσει μόνιμα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά, μόνο αν αντιμετωπισθούν:

1.           η μνημονιακή πολιτική,
2.          η χρόνια πολιτική του δικομματισμού στο χώρο,
3.         τα διαρθρωτικά προβλήματα και
4.         οι σύγχρονες ανάγκες βελτίωσης υποδομών, μηχανισμών και  νοοτροπιών.

Η επίλυση των οξυμμένων χρόνιων προβλημάτων εισοδηματικής φύσης αλλά και συνολικής χρηματοδότησης της παραγωγής πρέπει να αποτελέσουν έναν από τους κύριους στόχους μας για την χάραξη μιας νέας πορείας στον αγροτικό χώρο.

Τόσο τα προτεινόμενα άμεσα μέτρα, όσο και τα επόμενα που θα ακολουθήσουν για την αντιμετώπιση των αναφερομένων προβλημάτων χρειάζεται να υπακούουν στο όραμά μας για το ΑΔΣ που είναι:

«Η αντιμετώπιση της συντηρητικής πολιτικής και των ανεξέλεγκτων αγορών στον αγροτοδιατροφικό τομέα με στόχο την ανατροπή του σημερινού παραγωγικού και διατροφικού μοντέλου και την εδραίωση ενός νέου, που θα βασίζεται στην αειφόρο ανάπτυξη, την αντιμετώπιση της τροφής ως κοινωνικό αγαθό, τη προστασία και στήριξη  των μικρομεσαίων παραγωγών, την αναδιανομή του πλούτου υπέρ των ασθενέστερων στρωμάτων, την κοινωνική αλληλεγγύη, τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος, τη προστασία των καταναλωτών και την ενεργητική συμμετοχή στη διαμόρφωση πολιτικών ενός προοδευτικού κινήματος παραγωγών και καταναλωτών. Αυτό απαιτεί την ανάδειξη του αγροτοδιατροφικού συμπλέγματος ως ενός από τα κύρια παραγωγικά συμπλέγματα παρέμβασης για την Ελληνική οικονομία».