Το αγροτικό συνεταιριστικό κίνημα υπό εξαφάνιση (*)

(*) Δημοσιεύθηκε στην Ελευθεροτυπία 15.05.2013

Οι συνεταιριστές πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλί-ες αλλά και υποχρεώσεις

Του ΒΑΓΓΕΛΗ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ- ΕΚΜ Ευβοίας

Δύο χρόνια λειτουργίας και εφαρμογής του νέου θεσμικού πλαισίου (νόμος 4015/11) για τις Αγροτικές Συνεταιριστικές Οργανώσεις ήταν αρκετά για να τις οδηγήσουν στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Κι αυτό δεν οφείλεται μόνο στις διατάξεις του νόμου, αλλά κυρίως στην έλλειψη συγκεκριμένου σχεδιασμού και στόχου για το χώρο.

Βέβαια, η παρέμβαση ήταν εκ των πραγμάτων επιβεβλημένη, αφού η χρόνια κυριαρχία των φαινομένων κακοδιαχείρισης και σπατάλης αλλά και κομματικής σκοπιμότητας είχε απαξιώσει πλήρως τη συνεταιριστική αντίληψη. Ομως αυτό απέχει πολύ από την πραγματικότητα σήμερα: το σύνολο των συνεταιριστικών οργανώσεων οδηγείται σε εκκαθάριση.

Είναι γνωστό το πρόβλημα της υπερχρέωσης του χώρου, πόσω μάλλον σήμερα που πνίγει το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας μας, αλλά δεν μπορεί να αποτελέσει το άλλοθι για την εξαφάνιση ακόμη κι αυτών των μεταποιητικών και εμπορικών δραστηριοτήτων που αποτελούν το βασικό μοχλό στήριξης της αγροτικής δραστηριότητας .

Οπως επίσης είναι γνωστό ότι ο αγροτικός χώρος αντιμετωπίζει αυτή την περίοδο κι άλλα δύο σοβαρότατα προβλήματα: το ένα είναι το υψηλό κόστος παραγωγής και το άλλο η μεγάλη ψαλίδα ανάμεσα στις τιμές παραγωγού και καταναλωτή, αφού δεν είναι ουσιαστική η συμμετοχή του συνεταιριστικού κινήματος τόσο στην εμπορία των εισροών όσο και στη βελτίωση και τον εξορθολογισμό της εμπορίας των αγροτικών προϊόντων, ώστε να ισιώσει και να κοντύνει ο δρόμος των προϊόντων από το χωράφι του παραγωγού στο ράφι του καταναλωτή.

Με την ανάληψη των καθηκόντων της η σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αντιλήφθηκε το πρόβλημα και δεσμεύτηκε για τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας. Μάλιστα, γι' αυτό συνέστησε και ομάδα εργασίας, το πόρισμα της οποίας όχι μόνο δεν έδωσε στη δημοσιότητα, αλλά το αγνόησε εντελώς, αφού και σήμερα συνεχίζει να εφαρμόζει το νόμο.

Οι αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις, οι κλαδικοί συνεταιρισμοί, οι ομάδες παραγωγών, οι πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί, οι αγροδιατροφικές συμπράξεις, τα δημοπρατήρια είναι δομές που μπορούν να αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά της αγροτικής μας οικονομίας για τη στήριξη των μικρομεσαίων αγροτών και την ανάπτυξη της υπαίθρου. Γι' αυτό απαιτείται ένα ολοκληρωμένο εθνικό παραγωγικό σχέδιο, που θα συμπεριλάβει τις παραπάνω συνεταιριστικές δομές και θα μπορέσει να προστατεύσει την αγροτική δραστηριότητα και το εισόδημα του μικρομεσαίου αγρότη.

Ομως αυτά προϋποθέτουν προσέγγιση του συνεταιριστικού θεσμού με κυρίαρχες αντιλήψεις τον παραγωγικό και τον κοινωνικό τους προσανατολισμό.

Κλαδική οργάνωση κατά προϊόν με την επέκταση των υφιστάμενων υγιών αλλά κι αυτών που θα προκύψουν μέσα από ρύθμιση των χρεών τους, σε επίπεδο τουλάχιστον Περιφέρειας, και τοπική οργάνωση σε επίπεδο καλλικρατικών - καποδιστριακών δήμων, με στόχο τη στήριξη της τοπικής παραγωγικότητας αλλά και την κάλυψη καταναλωτικών αναγκών μέσα από τις τοπικές αγορές.

Σημειώνεται ότι το κόστος της παραγωγικής λειτουργίας τους θα ανήκει στους συνεργαζόμενους αγρότες, ενώ το κόστος της κοινωνικής τους λειτουργίας στην πολιτεία, η οποία έτσι κι αλλιώς έχει την αντίστοιχη συνταγματική υποχρέωση.

Είναι έκδηλο ότι μια μνημονική κυβέρνηση δεν μπορεί να αποδεχτεί και να στηρίξει έμπρακτα τον κοινωνικό και οικονομικό χαρακτήρα των οργανώσεων αυτών, τη στιγμή που στηρίζει την επιβίωση χρηματοοικονομικών οργανισμών και κατεστημένων επιχειρηματικών συμφερόντων.

Το συνεταιριστικό κίνημα όμως πρέπει να αποκτήσει αυτόνομο και ανεξάρτητο χαρακτήρα χωρίς να είναι δεκανίκι και σκιά κανενός. Η θέση του να είναι καθαρή και να μην εξωραΐζεται μέσω άρθρων, νόμων και νομοθετικών παρεμβάσεων, αλλά να είναι θέμα νοοτροπίας, υπευθυνότητας, συνεταιριστικής κουλτούρας και πρακτικών.

Οι συνεταιριστές πρέπει να κάνουν την αυτοκριτική τους, να απεμπλακούν από αναχρονιστικές αντιλήψεις, πρακτικές και κρατικούς παρεμβατισμούς και να πάρουν την τύχη στα χέρια τους. Οφείλουν οι ίδιοι να δώσουν ένα νέο όραμα στον αγρότη, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες και υποχρεώσεις. Η προστασία του οικονομικού και κοινωνικού αυτού θεσμού είναι δική τους υπόθεση.