(*) Ελευθεροτυπία 17/8/2013
Ο μεγάλος αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης είχε ως βασικό στοιχείο της δουλειάς του να διασφαλίζει στα δημιουργήματά του θέα. Και είναι σίγουρο ότι, όταν το 1960 αναμόρφωνε το χώρο των Δελφών, έστησε το τουριστικό περίπτερο σ' ένα τέτοιο σημείο που η πανοραμική του θέα περιλαμβάνει αυτό που σήμερα αποκαλούμε δελφικό τοπίο.
Το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS), στην εισήγησή του για την ένταξη των Δελφών στον κατάλογο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη σημασία του φυσικού περιβάλλοντος για την ανάδειξη του μνημείου, αναφέροντας χαρακτηριστικά για το δελφικό τοπίο τα ακόλουθα:
«(Η μοναδική ποιότητα του μνημείου) γεννάται από την οικεία αρμονία ανάμεσα στα ερείπια του ιερού και το ανέπαφο περιβάλλον (...). Πρέπει να έχει αφήσει κανείς το βλέμμα του να περιπλανηθεί από την γκρίζα θάλασσα των ελαιοδένδρων, στην κοιλάδα του Πλείστου και κάτω, στη σπινθηρίζουσα θάλασσα του Κόλπου της Ιτέας, για να συνειδητοποιήσει ότι το λειτούργημα των Δελφών ήταν να ενώσουν στεριανούς και νησιώτες σε κοινές ιερουργίες/γιορτές (...).
Το ιερό των Δελφών αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του φυσικού πλαισίου (...). Το τοπίο, το οποίο προσδίδει όλο το νόημα στις ανθρώπινες εγκαταστάσεις, που έχουν μπολιαστεί σ' αυτό, πρέπει, προφανώς, να ενσωματωθεί στη ζώνη προστασίας. Διαφορετικά, ένας από τους πιο σημαντικούς τόπους του κόσμου θα χάσει όλη του τη σημασία».
Ενα μεγάλο μέρος λοιπόν αυτού του τοπίου αποτελεί και ο Παραδοσιακός Ελαιώνας της Αμφισσας, που εδώ και αιώνες είναι και ένας από τους βασικούς συντελεστές του γεωργικού εισοδήματος των κατοίκων και της τοπικής οικονομίας γενικότερα.
Ομως η μεγάλη φωτιά της 5ης Αυγούστου επέφερε σοβαρό πλήγμα στον Ελαιώνα, αφού κατέκαψε περίπου πενήντα με εξήντα χιλιάδες -υπεραιωνόβια στην πλειονότητά τους- ελαιόδενδρα .
Το παράδειγμα της Αμφισσας απέδειξε το αυτονόητο: ότι οι δασικές και γεωργικές πυρκαγιές πρέπει να αντιμετωπίζονται με συγκεκριμένο σχέδιο καταστολής και κυρίως πρόληψης.
Ιδιαίτερα η πρόληψη μπορούσε στη συγκεκριμένη περίπτωση να υλοποιηθεί και με την ολοκληρωτική εφαρμογή, μέσα από τα γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα του προγράμματος «Αλέξανδρος Μπαλτατζής», του επιδοτούμενου από την Ε.Ε. Προγράμματος Διατήρησης και Διαχείρισης του Παραδοσιακού Ελαιώνα.
Ηκαθυστέρηση για τρία χρόνια εφαρμογής του και η ανεπάρκεια των ενισχύσεων αυτής της προγραμματικής περιόδου, αφού χώρεσε μόνον 800 δικαιούχους από τους περίπου 2.000 αιτούντες τη συμμετοχή τους, αλλά και οι συνθήκες της οικονομικής κρίσης και τα προβλήματα διάθεσης της ελιάς στην αγορά οδήγησαν πολλούς από τους ιδιοκτήτες να αφήσουν ακαλλιέργητα τα χωράφια τους και τα ξερά χόρτα να αποτελέσουν το προσάναμμα της συγκεκριμένης καταστροφής.
Η πυρκαγιά αυτή πρέπει να εκληφθεί ως ευκαιρία για την ανάπτυξη και προστασία του Παραδοσιακού Ελαιώνα και όχι ως άλλοθι για τον αποχαρακτηρισμό του, όπως συγκεκριμένα συμφέροντα ήδη διακηρύσσουν και προωθούν.
Οφείλουν οι αρμόδιες υπηρεσίες να ζητήσουν την υλοποίηση ειδικού προγράμματος προστασίας, μέσω έκτακτης χρηματοδότησης από το Ειδικό Ταμείο Καταστροφών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της UNESCO, λόγω του χαρακτηρισμού της περιοχής ως παγκόσμιας κληρονομιάς. Οπως επίσης να εξετάσουν τη δυνατότητα αξιοποίησης των αδιάθετων κονδυλίων του προγράμματος «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» για να ενισχυθεί η χρηματοδότηση του προγράμματος «Παραδοσιακός Ελαιώνας» με άμεση έκτακτη προκήρυξη, όπου προτεραιότητα ένταξης θα έχουν οι παλαιότερα αιτούντες αλλά και νέοι, με πιθανή ελαστικοποίηση των κριτηρίων ένταξης.
Ταυτόχρονα, πρέπει οι υπηρεσίες της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας να επεξεργασθούν ειδικό πρόγραμμα «Ανασύσταση - Διατήρηση και Προστασία του Παραδοσιακού Ελαιώνα» με ιδιωτικές ενισχύσεις αλλά και δημόσια έργα κυρίως πυροπροστασίας και φυτοπροστασίας, ώστε κατά προτεραιότητα αυτό να ενταχθεί στα προγράμματα που θα χρηματοδοτεί το Γεωργικό Ταμείο την επόμενη προγραμματική περίοδο.
Μόνον ύστερα από μια τέτοια προσέγγιση και υλοποίηση προγραμμάτων θα δημιουργηθούν οι ασφαλείς προϋποθέσεις για τη συνύπαρξη και του Παραδοσιακού Ελαιώνα της Αμφισσας με το υπόλοιπο κομμάτι του δελφικού τοπίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου