«Τα δάση δεν τα σκίζουν ούτε τα αγριογούρουνα» (*)

(*) Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία- 4/8/2013

Αρθρο του ΒΑΓΓΕΛΗ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ βουλευτή Εύβοιας του ΣΥΡΙΖΑ - ΕΚΜ

Κάθε χρόνο αυτή την περίοδο κορυφώνεται η αγωνία για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών και αναπτύσσεται ένας γόνιμος προβληματισμός γύρω από την προετοιμασία, το σχεδιασμό και τις δυνατότητες του κρατικού μηχανισμού να τις αντιμετωπίσει. Και βέβαια όλες αυτές οι προσεγγίσεις έχουν ως συνισταμένη την περιβαλλοντική λειτουργία των δασών.

Αυτό όμως που δεν έχει, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, αναδειχθεί είναι η αποσύνδεσή τους από την οικονομική ζωή των κατοίκων των ορεινών περιοχών. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι τον περασμένο δύσκολο χειμώνα, εξαιτίας της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης, δεν έγινε κατορθωτό να καλυφθούν οι ανάγκες τους σε καυσόξυλα. Κι αυτό συμβαίνει γιατί πλέον τα δάση δεν αντιμετωπίζονται ως παραγωγικά οικοσυστήματα. Το σύνολο των ιδιωτικών και πλέον του 95% των δημοσίων, στερούνται διαχειριστικών μελετών με αποτέλεσμα η συσσωρευμένη βιομάζα να τα έχει μεταβάλει σε μπαρουταποθήκες, αλλά και καταστήσει μη προσπελάσιμα.

Είναι χαρακτηριστική η φράση που μου είπε σε πρόσφατη επίσκεψή μου στην ορεινή Ευρυτανία ένας υλοτόμος, από τους ελάχιστους που απέμειναν και μάλιστα χωρίς δουλειά στα ορεινά δασικά συγκροτήματα της χώρας: Τα δάση δεν τα σκίζουν σήμερα ούτε τα αγριογούρουνα.

Ηπυροπροστασία των δασών πρέπει να στηρίζεται κυρίως στην πρόληψη και δευτερευόντως στην καταστολή. Επιτυχής πρόληψη είναι αυτή που μειώνει μέχρι μηδενισμού τις πιθανότητες ανάφλεξης, πράγμα που απαιτεί ορθολογική διαχείριση (δασοτεχνικά έργα, καθαρισμοί κ.λπ.), επαρκή φύλαξη (πυροφυλάκια, περιπολίες), αλλά και αυστηρό νομικό πλαίσιο προστασίας του δασικού χαρακτήρα εδαφών.

Επιτυχής καταστολή θεωρείται αυτή που γίνεται άμεσα και δεν προκαλεί μεγάλες καταστροφές, πράγμα που συμβαίνει όταν μέσα σε 10 λεπτά από την έναρξη του επεισοδίου της φωτιάς υπάρξει επέμβαση.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι από το 1983 έως το 1998 στο 64% των δασικών πυρκαγιών όπου υπήρξε έγκαιρη επέμβαση αντιστοιχεί μόλις το 2% των εκτάσεων που κάηκαν, ενώ για το υπόλοιπο 36% των πυρκαγιών όπου δεν υπήρξε έγκυρη επέμβαση, αντιστοιχεί το υπόλοιπο 98%.

Αυτά συνέβαιναν γιατί όλοι όσοι είχαν οικονομικό όφελος από το δάσος, από τους κατοίκους και τους υλοτόμους μέχρι τους δασικούς, έτρεχαν.

Δυστυχώς, αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι οι κάτοικοι να κοιτάνε τον ουρανό πότε θα 'ρθει το αεροπλάνο και ο διαχειριστής του δάσους, δηλαδή η Δασική Υπηρεσία, να απουσιάζει, όταν αυτό καταστρέφεται. Αν δεν αναλογιστούμε το τεράστιο κόστος της καταστολής (υπερχιλιαπλάσιο της πρόληψης και με μια σκανδαλολογία πολύ πλούσια), τότε εύκολα αποδεικνύεται η ανάγκη για αλλαγή του σημερινού μοντέλου δασοπυρόσβεσης.

Αμεση βελτίωση της δασοπυρόσβεσης θα υπάρξει με τη χρησιμοποίηση όλου του προσωπικού που έχει σχέση με το δάσος. Ομως μακροπρόθεσμα πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις εκείνες που θα επιτρέψουν στους κατοίκους των ορεινών περιοχών να ασχοληθούν ενεργά με τη δασοπροστασία και την εκμετάλλευση των δασών. Μια τέτοια στροφή θα δημιουργήσει και δυνατότητες μερικής απασχόλησης σε πολλούς νέους, που θέλουν να ασχοληθούν με την αγροτική δραστηριότητα, για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους σε επίπεδο τέτοιο που θα τους επιτρέψει είτε να μείνουν είτε να επιστρέψουν στις ρίζες τους.

Μόνο τότε, όταν βγαίνει καπνός από το δάσος, θα σημάνουν οι καμπάνες των χωριών για να τρέξουν οι κάτοικοι να σβήσουν τη φωτιά πριν πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Και σ' αυτό το σχεδιασμό η συνεργασία Πυροσβεστικής και Δασικής Υπηρεσίας μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τριβές, αρκεί να ανατεθεί η ευθύνη του συντονισμού των περιαστικών δασών στην πρώτη και των περιφερειακών στη δεύτερη, ενώ παράλληλα θα συνεπικουρούνται στο έργο τους από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, που είναι η μόνη που μπορεί να κινητοποιήσει την τοπική κοινωνία.