Αποσπάσματα της ομιλίας Α.Τσίπρα στο LSE

Οι πολιτικές της λιτότητας οι οποίες επιβλήθηκαν στην Ευρώπη, όχι μόνο από την Ευρωζώνη, αλλά επίσης από το Ηνωμένο Βασίλειο, δε μοιάζει να προσφέρουν μια βιώσιμη έξοδο από την κρίση. Δε μοιάζει να αποτελούν καν προϋποθέσεις για μια τέτοια έξοδο. Αντιθέτως, εξαρτώνται από την κρίση κάνοντας τη δυνατότητα μιας μελλοντικής εξόδου από αυτήν ακόμα πιο δύσκολη. Αυτό φαίνεται πως είναι το συμπέρασμα όχι μόνο της Αριστεράς αλλά και ανεξάρτητων αναλυτών όμως ο Martin Wolf και ο Wolfgang Munchau των Financial Times.

Φωτο από www.left.gr

Ποια είναι η εναλλακτική πρόταση; Και ποια είναι η εναλλακτική πρόταση συγκεκριμένα για την Ελλάδα. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχει πει ότι η μελλοντική κυβέρνηση πρέπει να βάλει ένα τέλος σε αυτές τις πολιτικές, ενώ θα πρέπει παράλληλα να επαναδιαπραγματευθεί τη δανειακή σύμβαση με τους δανειστές μας. Έχει υποστηριχθεί μια οικονομικά βιώσιμη στρατηγική μπορεί να παραδειγματιστεί από την Συμφωνία για το Χρέος του Λονδίνου το 1953 η οποία έδωσε το έναυσμα της ανάπτυξης της Γερμανικής οικονομίας. Μια στρατηγική η οποία δημιούργησε το «οικονομικό θαύμα» της μεταπολεμικής εποχής. Επιτρέψτε μου να επιστήσω την προσοχή σας σε αυτό το σημείο: χωρίς την συμφωνία του Λονδίνου δε θα υπήρχε τέτοιο θαύμα. Ένα κούρεμα του χρέους, μια τεράστια επένδυση δια του σχεδίου Μάρσαλ, όροι χρηματοδότησης που συνδέονται με την παραγωγή και τους ρυθμούς ανάπτυξης ήταν κεντρικοί πυλώνες μιας τέτοιας συμφωνίας.

Μετά τις εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχασε οριακά την εκλογική μάχη, αναδείχτηκε η μια μελέτη μετά την άλλη δείχνοντας το τεράστιο κόστος της πιθανότητας εξόδου της Ελλάδας, η Grexit όπως έγινε γνωστή. Και η κα Merkel και η κα Lagarde παραδέχτηκαν ότι ευρωζώνη για να συνεχίσει να υπάρχει πρέπει να παραμείνει ολόκληρη. Η απειλή της Grexit ήταν κρίσιμης σημασίας για εκλογική στροφή υπέρ των κομμάτων της λιτότητας. Μετά τις εκλογές, όλα τα κόμματα ξαφνικά άρχισαν να μοιράζονται μια οξεία συνειδητοποίηση των συστημικών κινδύνων που αντιμετωπίζουν.

Οι νεοφιλελεύθεροι υποστηρίζουν ότι μία απελευθέρωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος θα μπορούσε να διασφαλίσει το ότι η χρηματοδότηση θα κινούνταν  προς την κατεύθυνση όπου θα υπήρχε πραγματική ανάγκη. Αυτό είναι ξεκάθαρο ότι δεν έχει συμβεί.  Το χρηματοπιστωτικό σύστημα υπήρξε ανέκαθεν έτοιμο να πυροδοτήσει με φούσκες τις αγορές συναλλάγματος, τις χρηματαγορές, τις αγορές ακινήτων και βεβαίως όλα αυτά τα καινούργια χρηματοοικονομικά εργαλεία τα οποία εμφανίστηκαν μόλις η οικονομική κρίση εξαπλώθηκε. Τα θύματα της χρηματιστηριοποίησης της οικονομίας και της κοινωνίας αποτελούν οι φτωχοί , οι άστεγοι, οι φτωχοί εργαζόμενοι, οι επισφαλώς απασχολούμενοι και κυρίως αυξανόμενα τμήματα της μεσαίας τάξης.

Το τελευταίο αποτελεί ένα νέο, αλλά δυνητικά εκρηκτικό φαινόμενο. Μέσω της εκπαίδευσης, οι εκσυγχρονιστές, από τον Tony Blair έως τον Κώστα Σημίτη, υπόσχονταν ότι η μεσαία τάξη  θα μπορούσε να επιβιώσει από τις διαταραχές που  προκαλούσε η παγκοσμιοποίηση. Όμως φοιτητές  προερχόμενοι  από τη μεσαία τάξη όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά και από το Κάιρο, τη Βαρκελώνη ή τη Λισσαβώνα, έχοντας αποκτήσει τους μεταπτυχιακούς τους τίτλους σπουδών από το LSE, στους  τομείς των χρηματιστηριακών  είτε  στη  διοίκηση επιχειρήσεων, φαίνεται ότι επέστρεφαν στις πατρίδες τους πριν από την κρίση για να δουλέψουν στις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις ή καταλήγοντας άνεργοι. Το φαινόμενο ακόμα των «αγανακτισμένων πολύ» ήταν ένα φαινόμενο που άγγιξε κατά κύριο λόγο τη μεσαία τάξη. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ συνέβαλε και δέχτηκε επιρροές από αυτό το κίνημα. Και έχουμε πλήρη γνώση, όπως και ο Peter Wilby που για καιρό  επιχειρηματολογούσε στις σελίδες του New Statement και της Guardian, ότι οι ανισότητες αποτελούν επίσης ζήτημα για τη μεσαία τάξη.

Μία δημοκρατική έξοδος

Από την αρχή της κρίσης,   όσον  αφορά στις  δημοκρατικές διαδικασίες τα πράγματα  έχουν χειροτερέψει με γρηγορότερους ρυθμούς από ότι στον οικονομικό τομέα:

- Οι οικονομικές αποφάσεις που ελήφθησαν ανάμεσα στην Γερμανία και τη Γαλλία επιβάλλονται χωρίς καν την πρόφαση της διευρυμένης  προσπάθειας  διαβούλευσης.

- Η  επιβολή  τεχνοκρατών, όπως ο Μάριο Μόντι στην Ιταλία και ο Λουκάς Παπαδήμος στην Ελλάδα.

- Ζητήθηκε από τους  πολιτικούς ηγέτες του Νότου  να υπογράψουν  τις πολιτικές λιτότητας, ακόμη και πριν την διεξαγωγή των εκλογών.

Σε κάθε περίπτωση, οι ηγέτες της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς  πιθανά να κάνουν σύντομα μια στροφή 180 μοιρών μετά τις εκλογές. Στην Ελλάδα, τα τρία κόμματα που συγκροτούν την τωρινή κυβέρνηση προχώρησαν στις τελευταίες εκλογές με εξαγγελία την επαναδιαπραγμάτευση των προγραμμάτων προσαρμογής , καταλήγοντας όμως στην συνέχεια σε μια πορεία λίγο πολύ πανομοιότυπη με την προηγούμενη.