Εφαρμογή βιολογικής καταπολέμησης της ασθένειας του έλκους της καστανιάς στο Νομό Χανίων

Προς τον κ. Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Στους Καλλικρατικούς Δήμους Πλατανιά-Κισσάμου και Καντάνου-Σελίνου του Νομού Χανίων υπάρχουν περίπου 120.000 καστανόδεντρα με παραγωγή 1500 τόνους εξαιρετικής ποιότητας πανελλαδικά και πανευρωπαϊκά. Πριν από 7 περίπου χρόνια εμφανίστηκε σε όλο το Νομό Χανίων η ασθένεια «Έλκος της Καστανιάς» η οποία με γρήγορους ρυθμούς αφανίζει την καστανοκαλλιέργεια. Αυτήν την στιγμή έχουν πληγεί περίπου το 40% των καστανόδεντρων της περιοχής.

Φώτο από http://el.wikipedia.org

Το 2005 η Γεν. Δ/νση Δασών & Φυσ. Περιβάλλοντος του ΥΠΑΑΤ σε συνεργασία με το Ινστιούτο Δασικών Ερευνών (ΙΔΕ) του ΕΘΙΑΓΕ ενέταξε στα πλαίσια του Γ’ ΚΠΣ το Έργο της βιολογικής καταπολέμησης του έλκους της καστανιάς σε 17 καστανοπαραγωγούς Νομούς της χώρας. Για τη συνεργασία αυτή εξέδωσε γνωμοδότηση το Ν.Σ.Κ. το 2006 η οποία αναφέρονταν στη μοναδικότητα του ΙΔΕ για τη σύνταξη της μελέτης του Έργου αλλά και της παρασκευής των μυκητικών «εμβολίων» που χρησιμοποιούνται στην καταπολέμηση της ασθένειας. Η μοναδικότητα αυτή του ΙΔΕ προκύπτει από την πολυετή επιστημονική έρευνα και γνώση επάνω στην ασθένεια, από τον απαραίτητο εργαστηριακό εξοπλισμό που διαθέτει και τους χάρτες διασποράς των τύπων βλαστικής συμβατότητας του παθογόνου μύκητα σε εθνική κλίμακα. Επιπλέον, το ΙΔΕ δεν αποτελεί κερδοσκοπικό Οργανισμό -δεν αποκομίζει κέρδος από τις δράσεις του- και επομένως το κόστος τόσο της μελέτης όσο και της παρασκευής των «εμβολίων» είναι το χαμηλότερο δυνατό. Το παραπάνω Έργο υλοποιήθηκε (με απ’ ευθείας ανάθεση της μελέτης και των «εμβολίων» στο ΙΔΕ και δημοπράτηση του Έργου) χωρίς κανένα τεχνικό ή διαχειριστικό πρόβλημα κατά την περίοδο 2007-2009 ενώ τα αποτελέσματα της πρώτης αξιολόγησης είναι εξαιρετικά.

Νέο Έργο με 11 νέους Νομούς, συμπεριλαμβανομένου του Ν. Χανίων, εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ τον Ιανουάριο 2012 με καθυστέρηση 2,5 ετών καθόσον το Τεχνικό Δελτίο υποβλήθηκε στη Διαχειριστική Αρχή του ΥΠΑΑΤ το Σεπτέμβριο του 2009. Στις αρχές Οκτωβρίου 2012 η συνολική υλοποίηση του νέου αυτού Έργου εκχωρήθηκε από το ΥΠΑΑΤ στο ΥΠΕΚΑ και συγκεκριμένα στη Δ/νση Ανάπτυξης Δασικών Πόρων της Ειδικής Γραμματείας Δασών με ΚΥΑ.

Η Δ/νση Ανάπτυξης Δασικών Πόρων (δικαιούχος του προηγούμενου Έργου) ως ανήκουσα πλέον στο ΥΠΕΚΑ δεν έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την εν λόγω γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. για την απ’ ευθείας ανάθεση της μελέτης και της προμήθειας των μυκητικών «εμβολίων» του Έργου στο ΙΔΕ, καθότι η γνωμοδότηση αυτή εκδόθηκε προς χρήση του ΥΠΑΑΤ, αφού το ΙΔΕ (ΕΘΙΑΓΕ) ήταν τότε εποπτευόμενος Οργανισμός του. Κατά συνέπεια η παραπάνω Δ/νση Ανάπτυξης Δασικών Πόρων για την υλοποίηση του νέου Έργου μετά την εκχώρηση αρμοδιοτήτων μέσω της σχετικής ΚΥΑ (με καθυστέρηση έκδοσής της για 3 χρόνια), είναι υποχρεωμένη να προβεί τόσο για την ανάθεση της μελέτης όσο και για την παρασκευή των απαιτούμενων «εμβολίων» σε διεθνείς διαγωνισμούς. Στη συνέχεια πρέπει να προβεί στις δημοπρατήσεις (μειοδοτικούς διαγωνισμούς) για την ανάδειξη εργοληπτών οι οποίοι θα αναλάβουν να εφαρμόσουν την τοποθέτηση των «εμβολίων» στο ύπαιθρο. Γίνεται έτσι αντιληπτό ότι οι διαδικασίες αυτές είναι εξαιρετικά χρονοβόρες και ήδη η περίοδος του ΕΣΠΑ θα έχει προ πολλού λήξει αφού και σήμερα να ξεκινήσει η υλοποίηση του Έργου δεν θα προλάβουν να τοποθετηθούν «εμβόλια» με τα οποία αρχίζει η ουσιαστική καταπολέμηση, πριν από 2 ή 3 χρόνια στην καλύτερη των περιπτώσεων (πιθανές ενστάσεις, κ.α.).

Πρόσφατα κ. Υπουργέ, κατά την επίσκεψή σας στα Χανιά υποσχεθήκατε στους καστανοπαραγωγούς να προωθήσετε το Έργο με ταχύτατες διαδικασίες. Η άμεση παρέμβασή σας είναι τώρα να δώσετε εντολή σε Φορέα του Υπουργείου σας να προβεί στην απ’ ευθείας ανάθεση της μελέτης και της προμήθειας των αναγκαίων εμβολίων στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών ενώ Τελικός Δικαιούχος για τη δημοπράτηση του Έργου και την εφαρμογή των «εμβολίων» να παραμείνει η Ειδική Γραμματεία Δασών & Φυσ. Περιβάλλοντος αλλά με νέα ΚΥΑ «εκχώρησης αρμοδιοτήτων».

Οι καστανοπαραγωγοί του Νομού Χανίων χάνουν την περιουσία τους (δενδρώδες κεφάλαιο) σε μια περίοδο κρίσης και σε περίοδο που δίνεται έμφαση από την Πολιτεία στον πρωτογενή τομέα. Κάθε ημέρα καθυστέρησης διακυβεύει την όλη προσπάθεια και αυξάνει το κόστος εφαρμογής του Έργου καθόσον η ασθένεια επεκτείνεται στoυς καστανοπαραγωγικούς Δήμους της Κρήτης με ταχείς ρυθμούς. Είναι θλιβερό, ενώ η καστανιά αναπτύσσεται σε 28 Π.Ε. της χώρας, η ελληνική αγορά να είναι ελλειμματική και να εισάγονται 6.000-7.000 τόννοι νωπό κάστανο ετησίως από την Τουρκία, Πορτογαλία, Κίνα και Ν. Κορέα.

Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

Η προκάτοχη σας πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ ανέλαβε την πολιτική δέσμευση να αναθέσει τη μελέτη το Φεβρουάριο 2012 ώστε το Έργο να ξεκινήσει το Μάϊο του 2013. Υπό τις διαμορφούμενες συνθήκες και με άμεση ανάθεση της μελέτης και της παρασκευής των «εμβολίων» το Έργο θα ξεκινήσει το Μάϊο του 2014 και θα έχει τριετή συνολική διάρκεια. Εάν η υλοποίηση γίνει με την προκήρυξη διεθνών διαγωνισμών είναι βέβαιο πως δε θα υλοποιηθεί ποτέ όπως αναλύθηκε παραπάνω. Τι προτίθεστε να κάνετε ώστε το Έργο να εφαρμοστεί άμεσα και η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ να αξιοποιηθεί για την αύξηση της εθνικής παραγωγής κάστανου;