Με ελληνική υπογραφή χάθηκε η φέτα

 Άρθρο του Βαγγέλη Αποστόλου, βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Εύβοιας & πρώην Υπουργού

Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών την Τρίτη 28/9/2021

Αυτή την περίοδο εξελίσσεται στις χώρες της Ε.Ε. η διαδικασία κύρωσης πολλών εμπορικών συμφωνιών με τρίτες χώρες. Αυτό που ιδιαίτερα μας ενδιαφέρει είναι η προστασία των Προϊόντων Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Γεωγραφικών Ενδείξεων (Γ.Ε.), όπως η φέτα, για τα οποία δεν προβλέπεται η ίδια προστασία με τα αντίστοιχα προϊόντα των υπόλοιπων χωρών της Ε.Ε.

Μια τέτοια συμφωνία ήταν με τη Νότια Αφρική (SADC) που κυρώθηκε στο Ελληνικό Κοινοβούλιο στις 12/2/2021.

Οι σχετικές διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν το 2002 και ολοκληρώθηκαν το 2014. Παρουσιάστηκε στα κράτη-μέλη τον Μάρτιο του 2014 ως μια κατ' αρχήν συμφωνία και μονογραφήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 15/7/2014, όταν η χώρα μας ασκούσε την προεδρία της με πρωθυπουργό τον κ. Σαμαρά.

Πώς αντέδρασε η τότε ελληνική κυβέρνηση; Απλά στις 24/9/2014 ο αρμόδιος υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Μηταράκης έστειλε μια επιστολή προς τον επίτροπο Εμπορίου, στην οποία δεν έγινε αναφορά στην προστασία της φέτας, αλλά μόνο στο ότι υπήρχε προσδοκία για μια πιο φιλόδοξη συμφωνία σε σχέση με την προστασία της Γ.Ε. της φέτας.

Ο επίτροπος Εμπορίου απάντησε τον Οκτώβριο του 2014, αναφέροντας ότι οι διαπραγματεύσεις έχουν ολοκληρωθεί και ότι θεωρούσε το αποτέλεσμα ικανοποιητικό! Η απαντητική επιστολή δυστυχώς έγινε αποδεκτή χωρίς αντίδραση από την ελληνική πλευρά. Τα προβλήματα όμως που δημιούργησε αυτή η κατ' αρχήν συμφωνία είναι πολλά, με χαρακτηριστικότερο του Πρωτοκόλλου 3 για τις Γ.Ε. της Ε.Ε. που διασφαλίζει με την πλήρη προστασία, αλλά με τρεις σοβαρές εξαιρέσεις, τη φέτα, την ελιά Καλαμάτας και τη ρετσίνα, από τα 29 ελληνικά προϊόντα.

Έτσι η συμβαλλόμενη χώρα θα χρησιμοποιεί ανενόχλητη τις ονομασίες ελληνικών ΠΟΠ και ΠΓΕ στην αγορά της, όπου υπάρχουν τουλάχιστον από το 1975 τυριά που κυκλοφορούν με την ονομασία «φέτα» και ουσιαστικά έχουν δημιουργήσει τη ζήτηση για το συγκεκριμένο τυρί όλα αυτά τα χρόνια. Επόμενο είναι να συνεχίσουν να διακινούν οποιοδήποτε λευκό τυρί, από αγελαδινό γάλα κυρίως, με την ονομασία «φέτα».

Η κατάσταση θα γίνει χειρότερη για τη φέτα όταν οι επιχειρήσεις που θα ενδιαφερθούν να κυκλοφορήσουν ένα τέτοιο προϊόν στο μέλλον θα μπορούν να το ονομάζουν «Φέτα Νότιας Αφρικής» αν προέρχεται από αιγοπρόβειο γάλα ή «τύπου Φέτα» αν προέρχεται από οποιοδήποτε άλλο γάλα. Συνεπώς, θα παγιωθεί η κατάχρηση του όρου «φέτα» από όλες τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις δύο συμβαλλόμενες χώρες.

Ειδικά για τα προϊόντα του αγροτικού χώρου, ενώ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα χειριζόταν ο επίτροπος Γεωργίας, στη χώρα μας ήταν αρμοδιότητα των υπουργείων Εξωτερικών και Ανάπτυξης, που είχαν ουσιαστικά αποδεχθεί την κατάσταση. Από την πλευρά του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δεν υπήρξε κάποια αξιοσημείωτη αντίδραση.

Αυτή την κατάσταση παραλάβαμε ως κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2015. Τι κάναμε εμείς; Στο πρώτο συμβούλιο υπουργών Γεωργίας, τον Μάρτιο του 2015, σε παρέμβασή μου αναφέρθηκα στις δύο συμφωνίες που θα μας δημιουργήσουν μεγάλο πρόβλημα και είναι η SADC με τη Ν. Αφρική και η CETA με τον Καναδά, τονίζοντας ότι δεν μπορεί να γίνουν αποδεκτές. Υπήρξαν αλλεπάλληλες συναντήσεις με τον επίτροπο Γεωργίας κ. Hogan στις οποίες δηλώναμε ξεκάθαρα ότι τα αποτελέσματα αυτών των συμφωνιών είναι εξαιρετικά δυσμενή για τη χώρα μας.

Από τον Ιανουάριο του 2016 η ελληνική πλευρά βρισκόταν σε συνεχείς διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να βρεθεί τρόπος επίλυσης του προβλήματος στη συμφωνία, αλλά και του σωρευτικού προβλήματος που είχε δημιουργηθεί για την προστασία των ελληνικών Γ.Ε. στο σύνολο των εμπορικών συμφωνιών που διαπραγματευόταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η επιμονή και η αποφασιστικότητα στις διαπραγματεύσεις μας έφεραν καρπούς σε ένα παιχνίδι όπου είμαστε μόνοι μας. Αποδεχθήκαμε την κατ' αρχήν προσωρινή έναρξη της συμφωνίας με τη Ν. Αφρική τον Οκτώβριο του 2016, με τον όρο ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα λάβει ρητά υπόψη τις ανησυχίες της Ελλάδας για τις Γ.Ε. Γι' αυτό και δεσμεύτηκε να επιτύχει το καλύτερο δυνατό επίπεδο προστασίας για τις καταχωρισμένες Γ.Ε. της Ενωσης στις τρέχουσες ή μελλοντικές διαπραγματεύσεις εμπορικών συμφωνιών εντός πέντε ετών από την έναρξη ισχύος της προσωρινής Ε.Ε.-SADC. Δηλαδή μέχρι τον Οκτώβριο του 2021 να έχει ξεκινήσει και την αναθεώρηση με στόχο εντός πενταετίας να μη χρησιμοποιείται ο όρος «φέτα» σε κανένα προϊόν της Νότιας Αφρικής.

Οι παραπάνω δεσμεύσεις δεν είναι απλά λόγια, αποτελούν το περιεχόμενο της δήλωσης που συμφωνήσαμε στο Αϊντχόβεν της Ολλανδίας στις 29/5/2016 ο επίτροπος κ. Hogan με τον κ. Francis εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κι εγώ με τον γ. γραμματέα κ. Κασίμη εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία ενσωματώθηκε στη συμφωνία, όπως επίσης ενσωματώθηκε και η διακριτή δήλωση της Ελλάδας που επικαλείται τη δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ο τότε εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν και σημερινός επίτροπος Μαργαρίτης Σχοινάς χαρακτήρισε τη συμφωνία άνευ προηγουμένου επιτυχία, αφού με τη δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ελλάδας, που ενσωματώθηκαν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύεται να δρομολογήσει διαδικασία αναθεώρησης του σχετικού με τις Γ.Ε. Πρωτοκόλλου 3 με στόχο να πετύχει το ίδιο επίπεδο προστασίας για όλες τις Γ.Ε. που περιλαμβάνονται στο πρωτόκολλο, συμπεριλαμβανομένης της φέτας. Ετσι είχαμε στα χέρια μας μια δέσμευση-μέρος της συμφωνίας που μας έδινε το δικαίωμα ακόμη και να μην προχωρήσουμε στην κύρωση αν δεν είχαν ολοκληρωθεί όλες οι παράμετροι της συμφωνίας.

Δυστυχώς η κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα για να υλοποιηθεί η δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αντίθετα με την κύρωση όχι μόνο απεμπόλησε το δικαίωμά μας που απορρέει από τη συμφωνία, αλλά και παραδίδει τη φέτα στους σφετεριστές της. Δεν μπορώ να εξηγήσω τη στάση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Τον αγνόησαν ή αδιαφόρησε; Το αποτέλεσμα όμως είναι το ίδιο.

Όλοι όσοι συνέβαλαν στην κύρωση της συγκεκριμένης συμφωνίας, να γνωρίζουν ότι αυτή θα αποτελεί πλέον τον πολιορκητικό κριό στις διεθνείς αγορές για τα αγροτικά προϊόντα της χώρας μας.