Η Ε.Ε. αναζητεί το πακέτο Χατζηγάκη.

Άρθρο του Βαγγέλη Αποστόλου, βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην Υπουργού,

στην Εφημερίδα των Συντακτών τη Δευτέρα 6/7/2021

Ένα από τα ζητήματα που μας απασχόλησε ως κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στον αγροτικό χώρο ήταν η διαχείριση του πακέτου Χατζηγάκη. Όπως είναι γνωστό, η τότε κυβέρνηση της Ν.Δ. προχώρησε το 2008 και το 2009 στη χορήγηση ενισχύσεων 421 εκατ. ευρώ σε 725.000 αγρότες, χωρίς να ενημερώσει την Ευρ. Επιτροπή, αλλά και ούτε να προβεί σε καμία εκτίμηση από τον ΕΛΓΑ των ζημιών, που όντως υπήρχαν. Γι' αυτό και τόσο η Ευρ. Επιτροπή όσο και το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.) ζήτησαν από τη χώρα μας να προχωρήσει άμεσα στην ανάκτηση των συγκεκριμένων ποσών.

Την υποχρέωση αυτή αγνόησαν όλες οι μετέπειτα κυβερνήσεις, τη βρήκε όμως μπροστά της, το 2015, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και μάλιστα με μια πρόσθετη δυσκολία. Συγκεκριμένα, η τότε κυβέρνηση είχε ψηφίσει τον νόμο 4002/2011, με τον οποίο υποχρέωνε να ανακτηθούν άμεσα οι συγκεκριμένες ενισχύσεις και μάλιστα με τη διαδικασία του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.

Η πρώτη μας κίνηση ως κυβέρνηση ήταν να επιλέξουμε τον δρόμο της συνεννόησης με την Ευρ. Επιτροπή. Στις πολλές συζητήσεις που κάναμε, ιδιαίτερα με τον επίτροπο Γεωργίας κ. Χόγκαν, τον πείσαμε να αποδεχθεί την εξαίρεση των ενισχυθέντων που είχαν αποβιώσει και τη μη αναζήτηση των ποσών από τους κληρονόμους. Επίσης, μας έδωσε και το «πράσινο φως» για χρήση του de minimis της περιόδου 2008 - 2010, που ήταν συνολικά για τη χώρα 109 εκατ. ευρώ. Ετσι διαμορφώθηκε μια πολύ πιο μικρή λίστα υπόχρεων αγροτών (95.815) και επιστρεφόμενου ποσού σημαντικά μικρότερου (320 εκατ. ευρώ).

Στον σχεδιασμό, βέβαια, τον δικό μας συμπεριλαμβανόταν και η χρήση του de minimis της περιόδου που κάναμε αυτές τις συζητήσεις, με το οποίο θα απαλλάσσαμε τους μικρούς αγρότες (640.000) από την υποχρέωση επιστροφής ποσών μέχρι 2.000, οπότε η συνολική ανάκτηση θα περιοριζόταν σε 85.000 αγρότες και στα 243 εκατ. ευρώ.

Στη φάση αυτή, επιλέξαμε μια νομοθέτηση που απαντούσε στην απαίτηση της Ευρ. Επιτροπής, αλλά ταυτόχρονα άφηνε ανοιχτές τις δυνατότητες περαιτέρω απομείωσης του σχετικού ποσού αλλά και καταβολής του σε βάθος χρόνου.

Προχωρήσαμε στην τροποποίηση του ν. 4002/2011, με το άρθρο 36 του ν. 4351/2016, στο οποίο οριζόταν ότι οι λεπτομέρειες της διαδικασίας ανάκτησης και ο προσδιορισμός των υπόχρεων προς επιστροφή ποσών θα γινόταν με ΚΥΑ των Υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Μάλιστα, για την όλη διαδικασία ενημερώσαμε τη Βουλή σε σχετική συνεδρίαση της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου στις 16/6/2016. Παραθέτω μερικές διαπιστώσεις από τις απόψεις των βουλευτών, ειδικά της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης της Ν.Δ.: Δεν είχαν αντιληφθεί ή δεν ήθελαν να ομολογήσουν ότι οι καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ήταν πρωτίστως καταλογισμός ευθυνών στην κυβέρνηση της χώρας για παράλειψη ενεργειών και κακούς χειρισμούς. Προσπερνώ τους ισχυρισμούς τους, στην προσπάθειά τους να απαλύνουν το γεγονός, ότι κάποιοι «κακοί» από την Ελλάδα «μαρτύρησαν» στους Ευρωπαίους ιθύνοντες ακριβώς το τι έγινε!

Η δική μας δουλειά είχε αποτυπωθεί σε σχέδιο ΚΥΑ που άφησα ανυπόγραφο το καλοκαίρι του 2018 στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, για να γίνει ακόμη μια προσπάθεια τόσο για το υπόλοιπο de minimis της μνημονιακής περιόδου όσο και για τη σύμφωνη γνώμη της Ε.Ε. στην ανάκτηση σε βάθος χρόνου.

Έκτοτε, δεν υπήρξε καμία προσπάθεια συνεννόησης με την Ευρ. Επιτροπή για να κλείσει το συγκεκριμένο θέμα, με αποτέλεσμα πρόσφατα η Ευρ. Επιτροπή και το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) να ζητήσουν επιτακτικά από τη χώρα μας να προχωρήσει άμεσα στην ανάκτηση των συγκεκριμένων ποσών, αγνοώντας τις προσπάθειες που είχαν γίνει.

Εμείς, με τη νομοθετική ρύθμιση που ψηφίσαμε, ήμαστε συνεπείς ως προς τις υποχρεώσεις μας απέναντι στην Ευρ. Επιτροπή και ταυτόχρονα προσπαθούσαμε να αποσπάσουμε τη σύμφωνη γνώμη της στην ανάκτηση των συγκεκριμένων ποσών σε βάθος χρόνου.

Φοβάμαι ότι δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια σήμερα για περαιτέρω χειρισμούς. Εύχομαι τουλάχιστον να επιτευχθεί το ευκολότερο, που είναι ο συμψηφισμός του de minimis.