Όταν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ διαχειριζόταν τους κοινοτικούς πόρους των αγροτών.

Άρθρο στην Αυγή της Κυριακής 24/05/2020 

Γράφει ο Βαγγέλης Αποστόλου Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Εύβοιας και πρώην Υπουργός ΑΑΤ 

Με την ανάληψη των καθηκόντων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων το Γενάρη του 2015, οι συνεργάτες μου κι εγώ, βρεθήκαμε μπροστά σε δύο μεγάλα προβλήματα, που αφορούσαν στη διαχείριση των κοινοτικών πόρων και των κρατικών ενισχύσεων. 

Το πρώτο ήταν τα 1,3 δις ευρώ δημοσιονομικές διορθώσεις, δηλαδή πρόστιμα, που είχαν
επιβληθεί στη χώρα μας από τα Ευρωπαϊκό Δικαστήριο(Ε.Δ.) εξ΄αιτίας της κακής διαχείρισης των κοινοτικών ενισχύσεων την προγραμματική περίοδο 2007-2013 και το άλλο ο καταλογισμός ανακτήσεων από τον αγροτικό χώρο περί το 1,5 δις, που μας είχε επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ε.Ε.) για ενισχύσεις που είχαν δοθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό χωρίς την έγκρισή της. 

Δηλαδή συνολικά είχαμε στα χέρια μας μια απειλή προστίμων και παρακρατήσεων μελλοντικών ενισχύσεων που ξεπερνούσαν κατά πολύ τις κοινοτικές εισροές μιας χρονιάς. 

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση και με δεδομένο ότι οι πόροι της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), που είχαν συμφωνηθεί το 2014, ξεπερνούν το 50% του εισοδήματος των Ελλήνων αγροτών, προχωρήσαμε στην αντιμετώπιση των συγκεκριμένων προβλημάτων. 

Θα αναφερθώ στη διαχείριση που κάναμε σε δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Στη μία που αφορά σε δύο πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, του Φεβρουαρίου του 2020 και του Απριλίου του 2020, με τις οποίες επιστρέφονται στη χώρα μας 445 εκατ. ευρώ, χρήματα που είχαν παρακρατηθεί από κοινοτικές ενισχύσεις και στην άλλη δύο καταλογισμούς, ο πρώτος σε συνεταιριστικές οργανώσεις ποσού ανάκτησης 465 εκατ. και ο δεύτερος σε αγρότες (το γνωστό πακέτο Χατζηγάκη) ποσού ανάκτησης 421 εκατ. ευρώ. 

Οι δημοσιονομικές διορθώσεις των 445 εκατ. μας είχαν επιβληθεί γιατί μετά από ελέγχους της Ε.Ε. στα έτη 2009 έως και 2012, κρίθηκε από μέρους της ότι παραβιάσαμε την κοινοτική νομοθεσία στη καταβολή των ενισχύσεων στους βοσκότοπους. Κατά των προστίμων αυτών έγιναν οι απαραίτητες προσφυγές, στις οποίες οφείλω να πω ότι η προσφορά του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ) ήταν πολύ σημαντική. 

Το κλειδί βέβαια για την ευνοϊκή κατάληξη, δηλαδή την επιστροφή των 445 εκατ. στον κρατικό προϋπολογισμό ήταν η πίεση που ασκήσαμε να αλλάξει ο κοινοτικός ορισμός του βοσκοτόπου, που απέκλειε από την επιλεξιμότητα για την είσπραξη κοινοτικών ενισχύσεων τις παραδοσιακά βοσκήσιμες εκτάσεις της χώρας μας. 

Η πρώτη κίνηση που κάναμε σε εθνικό επίπεδο ήταν να θεσμοθετήσουμε με το ν.4351/2015 για τις βοσκήσιμες γαίες, το χαρακτηρισμό ως βοσκοτόπους τις δασικές εκείνες εκτάσεις της χώρας μας που έχουν χαμηλή ξυλώδη βλάστηση και βόσκονται. 

Παράλληλα με συντονισμένες και επίμονες προσπάθειες και σε συνεργασία με χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία, που είχαν αντίστοιχα προβλήματα, καθώς και την ουσιαστική συμβολή του πρώην Επιτρόπου Γεωργίας Φιλ Χόγκαν, καταφέραμε να διευρυνθεί ανάλογα και ο ορισμός των βοσκοτόπων στον κανονισμό Οmnibus. 

Με το νέο λοιπόν ορισμό δόθηκε η δυνατότητα να γίνουν επιλέξιμοι προς ενίσχυση, αρκετές βοσκήσιμες γαίες, όπως τα θαμνολίβαδα και τα δασολίβαδα, τα οποία παρέχουν τροφή στην αιγοπροβατοτροφία καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, κυρίως στη Νότια Ευρώπη. 

Μάλιστα ο επαναπροσδιορισμός στην χώρα μας των βοσκήσιμων εκτάσεων που πληρούν τα κριτήρια του νέου διευρυμένου ορισμού θα οδηγήσει και σε αύξηση των επιλέξιμων για την κτηνοτροφία βοσκήσιμων εκτάσεων. Βέβαια η σημερινή κυβέρνηση αντί να επιταχύνει τις ενέργειές της για την εφαρμογή του νέου ορισμού στην χώρα μας που θα οδηγήσει στην αύξηση των βοσκήσιμων εκτάσεων, είναι αδρανοποιημένη και επαναπαύεται σε διαβεβαιώσεις ότι η πλήρης σύγκλιση δεν μας απειλεί πλέον. 

Ανεξάρτητα με την εξέλιξη που θα έχει το θέμα της εξωτερικής σύγκλισης, η αύξηση στις βοσκήσιμες εκτάσεις της χώρας πρέπει οπωσδήποτε να γίνει γιατί θα συμβάλει στην μείωση της εικονικά υψηλής, ανά εκτάριο ενίσχυσης, που φαίνεται να απολαμβάνει η χώρα μας, αλλά κυρίως θα βοηθήσει στην ανάπτυξη της αιγοπροβατοτροφίας. 

Οι καταλογισμοί των 465 εκατ. ευρώ για τους συνεταιρισμούς προέρχονται από την εφαρμογή των νόμων 2008/92 και 2237/94 και αφορούν σε χρήματα που ζητείται να ανακτηθούν από (83) πρώην Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών και Αγροτικούς Συνεταιρισμούς καθώς και( 6) συνεταιριστικές εταιρείες γιατί είχαν ρυθμιστεί από την πρώην ΑΤΕ παρανόμως και μάλιστα χωρίς την ενημέρωση της Ε.Ε. 

Για το ζήτημα αυτό ξεκινήσαμε διαβουλεύσεις με την Ε.Ε. και τους ενδιαφερόμενους συνεταιρισμούς, με αποτέλεσμα οι συγκεκριμένοι καταλογισμοί, με τελεσίδικες αποφάσεις Ε.Δ. που αφορούν σε πολλούς συνεταιρισμούς, σήμερα να βρίσκονται πολύ κοντά σε οριστική ευνοϊκή ρύθμιση. 

Πιθανότατα το τελικό χρηματικό ποσό δεν θα ξεπερνά τα 90 εκ ευρώ, δηλαδή θα μειωθεί κατά 375 εκατ. ευρώ, παρέχοντας έτσι την δυνατότητα σε αρκετούς συνεταιρισμούς να ανταποκριθούν σε μια μακροχρόνια εξυπηρέτηση του χρέους τους ,όπως τελικά διαμορφώθηκε. 

Η ανάκτηση του πακέτου Χατζηγάκη αφορά στην υποχρέωση της χώρας μας, με απόφαση της Ε.Ε., για άμεση ανάκτηση των ενισχύσεων που χορηγήθηκαν από τον ΕΛΓΑ τα έτη 2008 και 2009. 

Η απόφαση αυτή αφορούσε περίπου 725.000 δικαιούχους αγρότες με συνολικό ποσό ανάκτησης 421 εκατ. ευρώ. 

Από τα ανωτέρω ποσά μετά από διαπραγμάτευση η Ε.Ε. αποδέχθηκε την εξαίρεση των δικαιούχων που έχουν αποβιώσει, αλλά και την χρήση του DE MINIMIS (έκτακτη ενίσχυση από το κράτος) της περιόδου 2008-2010, οπότε τα τελικά ποσά διαμορφώθηκαν στα 320 εκ. ευρώ και οι υπόχρεοι αγρότες μειώθηκαν κατά 629.200, δηλαδή έμειναν με την υποχρέωση της ανάκτησης οι 95.800 που πήραν και τις υψηλότερες ενισχύσεις. 

Μένει όμως στη σημερινή κυβέρνηση να εκμεταλλευθεί και τη δυνατότητα συμψηφισμού του υπόλοιπου DE MINIMIS της μνημονιακής περιόδου, πράγμα που θα οδηγήσει και σε μεγαλύτερη απομείωση το υπόλοιπο της ανάκτησης. 

Παράλληλα βέβαια με την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων βάλαμε τάξη και στις πληρωμές των ενισχύσεων. Γνωρίζει πλέον ο αγρότης με την έναρξη της προγραμματικής περιόδου πόσα χρήματα θα πάρει και σε ποιο χρόνο, ώστε να προγραμματίζει κι αυτός τη πορεία της δραστηριότητάς του.