Πρωτοβουλία για τη διάσωση των παραδοσιακών αλιευτικών σκαφών.

Άρθρο του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Β.Αποστόλου
στην Εφημερίδα των Συντακτών

Στο πλαίσιο της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον περιορισμό της αλιείας λαμβάνονται τα τελευταία 20 χρόνια συγκεκριμένα μέτρα απόσυρσης αλιευτικών σκαφών, με τη διαδικασία της διάλυσης.

Το κόστος αυτής της απόσυρσης καλύπτεται από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, κατά 50% αντίστοιχα, και καταβάλλεται με την προϋπόθεση όχι μόνο της καταστροφής, αλλά και της κατάθεσης της επαγγελματικής άδειας αλιείας.

Ανάμεσα στα προς απόσυρση σκάφη, όμως, υπάρχουν και μερικά παραδοσιακά με αξιόλογη πολιτιστική αξία, για τα οποία πρέπει να εξαντλήσουμε όλες τις δυνατότητες ώστε να τα διασώσουμε και να τα προβάλουμε.

Στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης παίρνουμε μια τέτοια πρωτοβουλία εν όψει της εφαρμογής και πάλι, το επόμενο διάστημα, του μέτρου της απόσυρσης.

Για τη διάσωση των παραδοσιακών σκαφών έχουν γίνει ώς σήμερα κάποιες προσπάθειες, με λιγοστά αποτελέσματα.

Ειδικότερα:
● Στην περίοδο 1994-1999, στην οποία διαλύθηκαν 1.285 σκάφη, εγκρίθηκε για πρώτη φορά, πιλοτικά και μόνο για την Ελλάδα, η εξαίρεση διάλυσης 15 τέτοιων αλιευτικών σκαφών. Τελικά για τον σκοπό αυτό χρηματοδοτήθηκαν μόνο 5 καθώς και 5 μουσειακοί χώροι για την ανάδειξή τους.
● Στην περίοδο 2000-2006, όταν για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε η διάσωση αλιευτικών σκαφών με μουσειακή αξία, ως συμπληρωματικό μέτρο της διάλυσης, που και αυτή γινόταν για την επίτευξη των στόχων της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, δηλαδή τη μείωση της αλιευτικής πίεσης στα ιχθυοαποθέματα, διαλύθηκαν 2.198 σκάφη και διασώθηκαν 21, για τα οποία οι νέοι ιδιοκτήτες ανέλαβαν πλήρως την υποχρέωση διατήρησης και διάθεσής τους σε εκθεσιακό χώρο.
● Στην περίοδο 2007-2013 διαλύθηκαν 1.037 και υπήρξε μόνο ένα αίτημα για διάσωση ενός σιδερένιου σκάφους κι αυτό από το υπουργείο Πολιτισμού, λίγο πριν από τη λήξη του προγράμματος, που τελικά δεν υλοποιήθηκε γιατί ο ιδιοκτήτης προτίμησε να πουλήσει το σκάφος σε άλλον αλιέα, παρά να το αποσύρει.

Εχουμε δηλαδή ώς σήμερα διαλύσει συνολικά 4.520 σκάφη από την έναρξη των προγραμμάτων απόσυρσης και δυστυχώς μόνο τα 26 έχουν χαρακτηριστεί παραδοσιακά. Και το χειρότερο όλων είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών που χαρακτηρίστηκαν παραδοσιακά και διασώθηκαν, σήμερα έχει πρόβλημα συντήρησης.

Στο πλαίσιο της περιόδου 2014-2020 από τα αλιευτικά σκάφη που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας και ανέρχονται στα 15.000 υπέβαλαν αίτημα απόσυρσης 1.290 και η διαδικασία ανέδειξε 763 δικαιούχους και 522 επιλαχόντες.

Σημειώνεται ότι ένα μέρος των επιλαχόντων αυτών μπορούν να μπουν στο πρόγραμμα απόσυρσης, εφόσον θα υπάρξουν χρήματα που δεν απορροφήθηκαν, από τους δικαιούχους.

Κι εδώ μπαίνει το ερώτημα: Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για τη διάσωση μέρους των παραδοσιακών σκαφών που έχουν ενταχθεί στη διαδικασία διάλυσης της τρέχουσας περιόδου;

Κατ’ αρχάς η υλοποίηση του προγράμματος απόσυρσης θα αρχίσει σε περίπου δύο μήνες και με βάση τα αποτελέσματα της σχετικής προκήρυξης.

Αυτή την ώρα βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια, από κοινού με το υπουργείο Πολιτισμού, για να αναδείξουμε τα σκάφη που χρήζουν διάσωσης, αλλά και να αναζητήσουμε εκείνη τη λύση που θα επιτρέψει τη διάθεση και συντήρησή τους. Ηδη έχουμε εντοπίσει 39 ξύλινα σκάφη ηλικίας άνω των 40 χρόνων που θα μπορούσαν να χριστούν ως υποψήφια παραδοσιακά.

Παράλληλα, αυτό που εξετάζουμε είναι η δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου για την προστασία και ανάδειξη των παραδοσιακών σκαφών και της ξυλοναυπηγικής τέχνης του ελληνικού χώρου, που θα ορίζει ποια αλιευτικά σκάφη χαρακτηρίζονται παραδοσιακά (προδιαγραφές κ.λπ.), τις διαδικασίες με τις οποίες αυτά τα σκάφη θα χρησιμοποιούνται ως μουσειακά εκθέματα καθώς και την εύρεση πόρων για τη διατήρηση και συντήρησή τους.