Β. Αποστόλου: Το 2018 θα είναι το έτος καινοτομίας και νέων τεχνολογιών στον αγροτικό τομέα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

                            

Αθήνα, 2 Φεβρουαρίου 2018

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Χρονιά έρευνας, καινοτομίας και προώθησης των νέων τεχνολογιών στον αγροτικό τομέα ανακοίνωσε ότι θα είναι το έτος  2018,  ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βαγγέλης Αποστόλου, μιλώντας στην κεντρική εκδήλωση που διοργάνωσε σήμερα το ΥΠΑΑΤ στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της 27^ης Διεθνούς Έκθεσης Γεωργικών Μηχανημάτων, Εξοπλισμού και Εφοδίων AGROTICA.

Ο Υπουργός εξήγγειλε σειρά μέτρων και παρεμβάσεων που θα συμβάλλουν  στην ανάπτυξη της εφαρμοσμένης έρευνας και καινοτομίας, η οποία αποτελεί, όπως τόνισε, άμεση προτεραιότητα για το ΥΠΑΑΤ και την Κυβέρνηση. Συγκεκριμένα ο κ. Αποστόλου ανακοίνωσε πως επίκειται η ανασυγκρότηση του τομέα με το νομοσχέδιο που έχει καταθέσει το υπουργείο για την αναδιοργάνωση του ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ, η αξιοποίηση μέτρων και δράσεων για την υιοθέτηση και προώθηση  νέων τεχνολογιών - καινοτομιών μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης  2014 – 2020, του ΕΣΠΑ και της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, καθώς και η δημιουργία νέας συνεργασίας με τη μορφή Επιχειρησιακής Ομάδας μεταξύ φορέων προερχόμενων από την παραγωγική δραστηριότητα και την επιστημονική - ερευνητική κοινότητα.

Ακολουθεί ολόκληρη η Ομιλία του Υπουργού:

«Αγαπητοί φίλοι και φίλες

Παρατηρούμε με ιδιαίτερα θετική ματιά και ενδιαφέρον, ένα φαινόμενο. Δεκάδες ημερίδες-συνέδρια- φόρουμ-εκθέσεις και αλλά πολλά τον τελευταίο καιρό για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις στον αγροδιατροφικό τομέα.

Φαινόμενο «παράδοξο» με μια έννοια, για ένα τομέα μικρού βεληνεκούς, μικρής συμμετοχής στο ΑΕΠ 3,5% περίπου, για ένα χώρο απαξιωμένο από πολλούς, λεηλατημένο από περισσότερους, αποδιοργανωμένο και χύδην, μέσω ενός συστήματος ανεξέλεγκτης κερδοσκοπίας, οικονομικών και άλλων παραγόντων κεντρικού και τοπικού χαρακτήρα που κυριάρχησε τα τελευταία ιδίως χρόνια.

Το φαινόμενο αυτό βέβαια μας ικανοποιεί βαθιά, δείχνει την εν υπνώσει δυναμική και τις προσδοκίες του χώρου, όμως, αν με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίσουμε όλοι οι εμπλεκόμενοι τα πράγματα, να είστε βέβαιοι πως ούτε οι παλιού τύπου ωφελημένοι θα έχουν παρόν και μέλλον.

Αγαπητοί φίλοι.

Αλλάζουν οι καιροί και τα πράγματα.

Γι’ αυτό οφείλουμε να σας ενημερώσουμε με κάθε ειλικρίνεια, έχοντας πλήρη επίγνωση των δυσκολιών, πως η πολυπόθητη ανάπτυξη ή θα έχει ουσιαστικά στοιχεία πραγματικής παραγωγής και δίκαιης διανομής, όπως εμείς το ονομάζουμε «δίκαιη ανάπτυξη», ή θα έχουμε γενικευμένη κρίση και ασχέτως μνημονίων.

Αυτό για μας σημαίνει πως από τον κύκλο του αγροτικού τομέα, είτε θα είναι ωφελούμενοι οι πραγματικοί συμμετέχοντες και συντελεστές σε όλους τους τομείς. Αυτή την νέα αντίληψη έχουμε, αυτή κουβαλάμε στις αποσκευές μας, γι’ αυτή παλεύουμε, όχι χωρίς παραλείψεις και λάθη, όχι τόσο γρήγορα όσο ίσως η πραγματικότητα απαιτεί, όχι τόσο συγκρουσιακά όσο το παρελθόν αιτιολογεί, αλλά πίσω δεν θα κάνουμε.

Με σύγχρονη ματιά μεν αλλά με την δική μας ματιά. Και την δική σας πολύτιμη συμβολή και συνεργασία. Ήδη έχουμε αποτελέσματα σε πολλαπλά επίπεδα.

Εξηγούμαι:

Εξ αρχής ως κυβέρνηση χαράξαμε μια νέα πορεία παρά τις δυσκολίες και την επιτροπεία, παρά τις εσωτερικές αντιστάσεις του συστήματος , παρά την γενικευμένη κρίση σε όλα τα επίπεδα.

Σε δύσκολες δημοσιονομικά και παραγωγικά συνθήκες, κληθήκαμε να επιλύσουμε ταχύτατα, οικονομικά, διαρθρωτικά και κοινωνικά προβλήματα σε νεκρό χρόνο, υπό την πίεση μάλιστα μιας αναγκαστικής συμφωνίας, που απαιτεί άμεσα δημοσιονομικά μέτρα με δυσμενείς επιπτώσεις.

Αλλά και που ταυτόχρονα με δική μας επιμονή και απαίτηση, να βάλουμε σε κίνηση διάφορα άλλα, που έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί τουλάχιστον είκοσι χρόνια πριν.

Υποχρεωμένοι για συγκεκριμένα μέτρα στον συγκεκριμένο ιστορικό χρόνο, αντιμετωπίζοντας τα θέματα της συγκυρίας, και ταυτόχρονα ανασχεδιάζοντας το μέλλον. Προφανώς όχι χωρίς λάθη και συμβιβασμούς. Αλλά σε κάθε περίπτωση με ανοιχτά τα αυτιά και τα μάτια.

Για να διορθώσουμε όσα μπορούμε.

Μπορώ βάσιμα να υποστηρίζω πως οι γενικότερες γνωστές  εξελίξεις έχουν ήδη δείξει σημαία αισιοδοξίας.

Το βασικό πρόγραμμα της κυβέρνησης και του ΥΠΑΑΤ, όπως έχει κατατεθεί, που επαναλαμβάνω σε κάθε ευκαιρία, παραμένει σταθερό και αναλλοίωτο ως προς την φιλοσοφία, τις αξίες και τους στόχους του, είναι:

1. Η επάρκεια  των βασικών  ποιοτικών αγροτικών προϊόντων διατροφής.
2. Η αύξηση συμμετοχής του αγροτικού τομέα στο διεθνή καταμερισμό με τη βελτίωση του ελλειμματικού εμπορικού ισοζυγίου αγροτικών προϊόντων.
3. Η έναρξη παραγωγικής, κοινωνικής, πολιτισμικής, πληθυσμιακής  επανατοποθέτησης της υπαίθρου, των πόλεων και των χωριών της, σε βάση επίλυσης αντιθέσεων και αντιφάσεων  δομικού, ιστορικού και οικονομικού χαρακτήρα.
4. Η κοινωνική δικαιοσύνη με την σχετική έννοια μιας μεταβατικής ιστορικής φάσης και το «άνοιγμα»  των δυνατοτήτων  εμβάθυνσής της.

Όμως σ’ όλα και για όλα αυτά πια,  απαιτείται μια μεγάλου βεληνεκούς τομή.

Τίποτα πια στην σύγχρονη εποχή, χώρες, κοινωνίες, περιβάλλον, δικαιώματα, υγεία και ασφάλεια, τροφή, δεν θα περπατήσουν σε δρόμους αναπτυξιακούς και δίκαιους, χωρίς την ουσιαστική συμβολή της επιστήμης και της τεχνολογίας, της έρευνας και της καινοτομίας, ιδίως της Δημόσιας, που στη χώρα μας έμειναν καθηλωμένες, υποβαθμισμένες, σχεδόν στ’ αζήτητα, προς δόξαν της πανάκριβης αγοράς, ιδίως από το εξωτερικό.

Μια τομή με την μορφή ενός στρατηγικού ανασχεδιασμού με αρχή, μέση και τέλος. Αυτήν την τομή στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας είμαστε αποφασισμένοι να την υλοποιήσουμε.

Αγαπητοί προσκεκλημένοι

Οι έννοιες έρευνα - καινοτομία, δεν είναι κάποιοι νεολογισμοί σαν όροι, ούτε αποτελέσματα μιας κάποιας σύγχρονης εξέλιξης. Ήταν πάντα ζητούμενα στην ανθρώπινη δραστηριότητα  και στις οργανωμένες κοινωνίες ασχέτως αν, με τα προχωρημένα επιτεύγματα της σημερινής εποχής, μοιάζουν να είναι εφευρήματα  των ημερών μας.

Η ανάπτυξη της έρευνας, και η εφαρμογή της καθεαυτής, είτε με την μορφή της αναδημιουργίας είτε της καινοτομίας, ιδιαίτερα για τον αγροτικό τομέα, αποτελεί περίπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία εξελισσόμενη στο διηνεκές.

Όμως είναι γεγονός πως παρά τις προσπάθειες εκατοντάδων ερευνητών του χώρου σε όλα τα ιδρύματα η εφαρμοσμένη δημόσια αγροτική έρευνα «χάθηκε» κάπου μεταξύ αποσπασμασματικότητας, ανεφάρμοστου, έλλειψης πόρων, έλλειψης οργάνωσης, πολιτικών επιλογών πλήρους ιδιωτικοποίησης της και κυρίως έλλειψης κυρίως στρατηγικής όχι χωρίς λόγο.

Οφείλω εδώ να θυμίσω ότι τα πρώτα ερευνητικά Ινστιτούτα που ιδρύθηκαν στη χώρα από τη δεκαετία του 1920, είναι αυτά της αγροτικής έρευνας. Η «επιστράτευση» φωτεινών προσωπικοτήτων και η μετεκπαίδευσή τους στο εξωτερικό, βοήθησε τότε να επιλυθεί το πρόβλημα του επισιτισμού.

Παρά τους πολέμους που μεσολάβησαν, στη δεκαετία του 1960 λειτουργούσαν στη χώρα μας 30 ερευνητικά αγροτικά Ινστιτούτα και άλλοι τόσοι σταθμοί έρευνας περίπου. Σε συνδυασμό με τις γεωργικές συμβουλές είχαν καταφέρει σε μεγάλο βαθμό να εκσυγχρονίσουν την ελληνική γεωργία. Βασικές δραστηριότητες ήταν η βελτίωση και η παραγωγή νέων αποδοτικών ποικιλιών των καλλιεργούμενων σιτηρών, οπωροκηπευτικών και βιομηχανικών και κτηνοτροφικών φυτών.

Δεν είναι τυχαίο πως οι τότε ερευνητές και επιστήμονες κατάφεραν να συγκεντρώσουν το σύνολο των αρχέγονων και παραδοσιακών καλλιεργούμενων ποικιλιών σε μορφή σπερμάτων, που αποτέλεσαν τη βάση της Τράπεζας Γενετικού Υλικού. Αν σήμερα το ΥΠΑΑΤ είναι ο μεγαλύτερος διατηρητής γενετικού υλικού οφείλεται αυτούς τους επιστήμονες.

Στη συνέχεια αρχίζει να παρατηρείται μια βαθμιαία εγκατάλειψη, που οφειλόταν κυρίως στην αντίληψη όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων ότι ο πρωτογενής τομέας της χώρας θα πρέπει να μειωθεί. Ο επιτελικός ρόλος του Κεντρικού Υπουργείου δεν αναπτύχθηκε όπως αντίστοιχα δεν αναπτύχθηκαν οι αναπτυξιακές δραστηριότητες των εποπτευόμενων οργανισμών.

Ταυτόχρονα η παραγόμενη έρευνα μέχρι τώρα, δεν ήταν προσανατολισμένη σε σύγχρονα προβλήματα της χώρας, αποτέλεσμα της έλλειψης εθνικών επενδύσεων στην έρευνα και της έλλειψης στρατηγικού σχεδιασμού και στόχων.

Η ανατροπή αυτής της κατάστασης σήμερα δεν είναι εύκολη. Ούτε ταχύρρυθμη διαδικασία. Απαιτεί χρόνο, κόπο, σχέδιο, πιθανές αντιπαραθέσεις και σίγουρα σημαντική χρηματοδότηση.

Όμως είναι γεγονός ότι πρώτη φορά επιχειρείται κάτι τέτοιο με πρωτοβουλία της σημερινής κυβέρνησης. Δεν είναι τυχαίο που ο Πρωθυπουργός σε κάθε αναπτυξιακό συνέδριο θεωρεί την έρευνα και την καινοτομία ακρογωνιαίο λίθο ανάπτυξης.

Ούτε είναι επίσης είναι τυχαίο πως το Υπουργείο, παρότι άλλες πιο επιτακτικού χαρακτήρα εκκρεμότητες του αγροτικού τομέα καθυστέρησαν την αναδιοργάνωση του χώρου, έθεσε από την πρώτη κιόλας στιγμή την ανάπτυξη της εφαρμοσμένης έρευνας και καινοτομίας σε προτεραιότητα, που ενισχυόταν βέβαια από το δεδομένο ότι έχει υπό την εποπτεία του οργανισμό που μια βασική δράση – υπηρεσία του με σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό  του , αναφέρεται αποκλειστικά σ’ αυτήν.

Και χθες όπως όλοι ξέρετε, εγκαινιάσαμε την νέα Τράπεζα Γενετικού Υλικού.

Γι’ αυτό σήμερα μπορούμε βάσιμα να πούμε πως:

• Με την ολοκλήρωση της πρόσληψης 100 νέων ερευνητών από τον ΕΛΓΟ
• Το άνοιγμα μέτρων και προγραμμάτων που άπτονται της έρευνας είτε από το ΠΑΑ 2014-20 είτε του ΕΣΠΑ γενικότερα μέσω της ΓΓΕΤ
• Των δυνατοτήτων συνεργασίας μεταξύ φορέων της αγροτικής οικονομίας ΑΕΙ – ΤΕΙ – Ερευνητικών Φορέων
• Και κυρίως την ψήφιση του νομοσχεδίου που έχει κατατεθεί και αφορά την αναδιοργάνωση του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ

η αναδιοργάνωση του ερευνητικού τομέα και οι εφαρμογές στο πεδίο, στο σύνολο του αγροτικού χώρου, εκτός από αναγκαιότητα, αποκτά βασιμότητα.

Ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ  και το Επιστημονικό Συμβούλιό του, ξεκίνησε τις διαδικασίες ανάπτυξης της στρατηγικής της έρευνας στον αγροπεριβαλλοντικό τομέα. Θα σας μιλήσουν γι’ αυτό πιο αναλυτικά οι καθ’ ύλην αρμόδιοι.

Η αποστολή της στρατηγικής της αγροτικής έρευνας στην Ελλάδα, που υιοθετείται ενσωματώνεται πλήρως στον σχεδιασμό του Υπουργείου, μπορεί να οριστεί επιγραμματικά ως η προσπάθεια για:

• την επίτευξη επάρκειας και ανταγωνιστικότητας τροφίμων φυτικής και ζωικής παραγωγής καθώς και άλλων αγροτικών προϊόντων,
• την  αειφορική χρήση των φυσικών πόρων και η ισχυροποίηση της χώρας στον ευρωπαϊκό και διεθνή χάρτη της αγροτικής έρευνας και παραγωγής .

Η στρατηγική της αγροτικής έρευνας της χώρας, πρέπει να λαμβάνει υπόψη Εθνικούς και Ευρωπαϊκούς στόχους:

• τη βιώσιμη παραγωγή προϊόντων και την ανταγωνιστικότητα της γεωργίας,
• τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και

την ισόρροπη, στοχευμένη και βιώσιμη περιφερειακή ανάπτυξη.

Σήμερα δύο μεγάλα προγράμματα βρίσκονται στη διαδικασία χρηματοδότησης.

Το πρώτο αφορά την ΓΓΕΤ με τον τίτλο «Ερευνώ, Δημιουργώ, Καινοτομώ». Βασικός στόχος της ενιαίας αυτής δράσης  είναι η σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα και

η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων προς διεθνείς αγορές.

Το δεύτερο αφορά στο δικό μας Υπουργείο και σχετίζεται με το Μέτρο 16 του ΠΑΑ και με τον τίτλο «Συνεργασία». Το πρόγραμμα αυτό θα προκηρυχθεί σύντομα και έχει σαν βασικό στόχο την αξιοποίηση ώριμων ερευνητικών αποτελεσμάτων από Συνεργατικά σχήματα όλων των τομέων της οικονομίας.

Στο νέο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 για την αξιοποίηση συνεργασιών στον αγροδιατροφικό τομέα, μέσα από το Μέτρο 16 δίνεται η ευκαιρία για την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών - καινοτομιών, οι οποίες μπορούν να περιλαμβάνουν την εφαρμογή νέων, καινοτόμων διεργασιών, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων, αλλά και στον τομέα των τροφίμων, όπως επίσης στην αναζήτηση νέων καλλιεργητικών πρακτικών και πρακτικών παραγωγής που συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Ενθαρρύνεται και προωθείται η έναρξη και λειτουργία νέας συνεργασίας με τη μορφή Επιχειρησιακής Ομάδας μεταξύ φορέων προερχόμενων τόσο από την παραγωγική δραστηριότητα όσο και από την επιστημονική και ερευνητική κοινότητα .

Όπως επίσης ενισχύεται η ίδρυση και λειτουργία επιχειρησιακών ομάδων για την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα της γεωργίας  σε πιλοτικά έργα και νέα προϊόντα.

Με βάση λοιπόν την προτεραιότητα που δίνουμε σήμερα στην ανάπτυξη της ενδογενούς έρευνας και την εφαρμογή καινοτομιών στον αγροτικό χώρο, τόσο μέσα από την εφαρμογή, έστω κατ’ αρχήν του στρατηγικού σχεδιασμού όσο και μέσω των συγκεκριμένων προγραμμάτων σας καλούμε σε νέες δημιουργικές προσπάθειες.

Απολύτως αναγκαίες στην νέα εποχή.

Γι’ αυτό ως «σήμα», ως νεύμα, ως μια νέα αφετηρία, αφιερώσαμε την σημερινή εκδήλωση σ’ αυτόν τον τομέα.

2018: Χρονιά έρευνας και καινοτομίας στον αγροτικό τομέα - Προοπτικές εφαρμογής σύγχρονων τεχνολογιών.

Σας ευχαριστώ».