Η αλήθεια για το αλιευτικό εργαλείο Βιντζότρατα (*)

(*) Άρθρο του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βαγγέλη Αποστόλου, στην εφημερίδα Documento (5/11/2017).

" Το 2007 με τον Κανονισμό της Μεσογείου 1967/2006 τα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έπρεπε να εκπονήσουν διαχειριστικά σχέδια για όλα τα δυναμικά εργαλεία , που θα τους επιτρέπουν να συνεχίσουν να λειτουργούν. Για τις μηχανότρατες και τα γρι γρι εκπονήθηκαν από τη χώρα μας τέτοια σχέδια και εγκρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ε.Ε.), πράγμα που δεν έγινε για τη βιντζότρατα.

Γι’ αυτό η Ε.Ε. μας απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στις 21-11-2013, στην οποία αναφέρεται ότι: «Έως σήμερα, η Ελλάδα δεν έχει θεσπίσει, για τους γρίπους που σύρονται από σκάφη, σχέδιο διαχείρισης που να συνάδει με τις απαιτήσεις του άρθρου 19 του κανονισμού για τη Μεσόγειο». Μάλιστα το 2014 αποφάσισε και τη παραπομπή μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. 

Μπροστά σε αυτή την «απειλή» ο τότε Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στις 5-1-2015 ενέκρινε μεν τη χορήγηση άδειας δοκιμαστικής αλιείας, με πρόσχημα την έρευνα εθνικής εμβέλειας για Σχέδιο Αλιείας με Βιντζότρατα, αλλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ γιατί δεν προέβλεπε τους όρους και τις προϋποθέσεις που απαιτούνται σε τέτοιου είδους έρευνες. Αντίθετα χρησιμοποίησε αυτή την «απειλή» για να απελευθερώσει την αλιεία με το συγκεκριμένο εργαλείο παραμονές εκλογών. 

Με την ανάληψη των κυβερνητικών ευθυνών του Υπουργείου έκρινα αναγκαίο να επανεξεταστεί το συγκεκριμένο σχέδιο, προχωρώντας ταυτόχρονα και στην ανάκληση στις 5/3/2015 της ισχύουσας άδειας αλιείας.

Με τη κοινοποίηση, στις 19-6-2015 από την Ε.Ε., της αιτιολογημένης γνώμης ξεκίνησε η διαδικασία παραπομπής μας στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια και δεδομένης της ανάγκης για συλλογή επιπλέον επιστημονικών στοιχείων, αποφασίσαμε τη διενέργεια της απαραίτητης για την έρευνα δοκιμαστικής αλιείας.

Γι’ αυτό και αναθέσαμε στο Ινστιτούτο Αλιευτικών Ερευνών (ΙΝΑΛΕ) του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ να διεκπεραιώσει από κοινού με το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) τη μελέτη «Επικαιροποίηση της επιστημονικής τεκμηρίωσης του Σχεδίου Διαχείρισης της αλιείας με το αλιευτικό εργαλείο γρίπος που σύρεται από σκάφος ή τράτα ή βιντζότρατα». 

Σε εφαρμογή αυτής της διαδικασίας εγκρίναμε στις 18-12-2015 άδεια δοκιμαστικής αλιείας σε συγκεκριμένα 185 σκάφη, τα οποία εκδήλωσαν σχετικό ενδιαφέρον. Σύμφωνα με την απόφαση η δοκιμαστική αλιεία διενεργήθηκε σε δύο φάσεις, ανά ένα μήνα η κάθε μία και με 90 περίπου σκάφη , ξεκίνησε στις 18-12-2015 και έληξε στις 25-2-2017.

Το ΕΛΚΕΘΕ, ως σύμβουλος της Πολιτείας έχει ως κύριο σκοπό τη διατήρηση και διαχείριση των υδάτινων βιολογικών πόρων και οικοσυστημάτων καθώς και την παροχή συμβουλών και υπηρεσιών σε Εθνικούς, Μεσογειακούς, Ευρωπαϊκούς και άλλους διεθνείς οργανισμούς για τη διαχείριση, διατήρηση και προστασία του περιβάλλοντος. Τέτοιες υπηρεσίες εξάλλου περιμένει και η χώρα μας από το ίδιο για τη πρόσφατη ρύπανση του Σαρωνικού. 

Οι δύο οργανισμοί, ΕΛΚΕΘΕ και ΙΝΑΛΕ κατέληξαν σε συγκεκριμένο διαχειριστικό σχέδιο, που «τεκμηριώνει την παρέκκλιση της ελάχιστης απόστασης από την ακτή και του ελάχιστου βάθους αλίευσης, με την προϋπόθεση της αυστηρούς 3ετούς παρακολούθησης» σύμφωνα με το οποίο τα σκάφη της βιντζότρατας, θα λάβουν άδεια άσκησης αλιείας και θα παρακολουθούνται με συγκεκριμένους τρόπους. 

Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη ολοκληρωμένη και μεγάλης χωρο-χρονικής κλίμακας επιστημονική παρακολούθηση της βιντζότρατας.

Γι αυτό και η παραπομπή της χώρας μας στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια τέθηκε τελικά στο αρχείο με απόφαση του Κολλεγίου των Επιτρόπων στις 27-4-2017, ενώ στις 13-6-2017 διαβιβάσθηκε ο Εκτελεστικός Κανονισμός της Επιτροπής της 31ης Μαΐου 2017 για τη θέσπιση παρέκκλισης του Συμβουλίου, που οφείλουν να τηρούν οι συρόμενοι από σκάφος γρίποι που αλιεύουν στα χωρικά ύδατα της Ελλάδας. 

Αξίζει να αναφερθεί ότι μέχρι το 2011 υπήρχαν 456 σκάφη με το εργαλείο βιντζότρατα, που τo 2015 μειώθηκαν στα 250, ενώ σήμερα λειτουργούν 130. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι το Υπουργείο μας έχει συνάψει με το ΕΛΚΕΘΕ προγραμματική συμφωνία ύψους 25,7 εκατ. ευρώ από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας(ΕΠΑΛΘ), για ένα από τα πλέον σημαντικά έργα για την αλιεία, το Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων. 

Κάναμε κάθε τι το δυνατόν ώστε η χώρα μας να γλυτώσει νέα πρόστιμα. Οφείλουμε να εφαρμόσουμε πιστά τις συμβουλές των επιστημόνων και μόλις έχουμε τα αποτελέσματα των μελετών, θα μπορούμε, σε εθνικό επίπεδο πλέον, να δούμε κατά πόσο χρειάζεται να εφαρμόσουμε νέα διαχειριστικά μέτρα, που μπορούν να φτάσουν ακόμη και στην πλήρη κατάργηση του εργαλείου.

Σε μια τέτοια περίπτωση οι κάτοχοι αυτών των εργαλείων που θέλουν να συνεχίσουν την αλιευτική δραστηριότητα μπορούν να το κάνουν, αφού όλοι σχεδόν διαθέτουν και εργαλεία παράκτιας αλιείας. Για όσους δεν θέλουν θα υπάρξει συγκεκριμένο μέτρο, στα πλαίσια του ΕΠΑΛΘ 2014-2020, ενίσχυσης της απόσυρσης των εργαλείων σύρσης, του οποίου μπορούν να επωφεληθούν."